Het bewijs dat minder vlees eten goed voor je is
Ik kom steeds vaker mensen tegen die als flexitariër minder vlees eten of als vegetariër of veganist geen vlees eten. Tijd dus om uit te gaan zoeken of en waarom dat wel of niet verstandig is. In deze blog lees je 2 zwaarwegende redenen waarom minder vlees eten beter is – inclusief het wetenschappelijk bewijs.
Minder vlees eten omdat veeteelt zielig is?
In 2018 is 31 procent van de Nederlanders minder vlees gaan eten (NUpanel). Maar hoewel we in Nederland minder vlees zijn gaan eten, worden er net zoveel en soms meer dieren geslacht. Vegatarische kennissen herinneren me regelmatig eraan dat de grootschalige vee-industrie voor dierenwelzijn niet goed is. Er komen bijvoorbeeld veel stalbranden voor (in 2017 kwamen volgens Greenpeace 229.000 dieren om bij stalbranden). Maar ook dierenziektes, stress en constante pijn door te krappe hokjes komen in de veefabrieken voor. Zelf vind ik het lastig om hierom minder vlees te gaan eten, ik zie – zoals vele andere flexitariërs – dieren in de veeteelt nog vaak als een product. Toch zijn er twee gewichtige argumenten die me toch hebben overgehaald te gaan zoeken naar wetenschappelijk bewijs voor de voor- en nadelen van het eten van vlees.
Minder vlees eten is beter voor het milieu
Vlees en veevoer produceren kost veel brandstof en er is grond, mest en water voor nodig. Daarnaast moet vlees worden verpakt, gekoeld en vervoerd. De vleesindustrie is daarom verantwoordelijk voor 18% van alle broeikasgassen (vooral koolstofdioxide, methaan en lachgas) en 8% van het drinkwaterverbruik. Eén runderhamburger van 100 gram kost bijvoorbeeld 2,5 kilo veevoer, 1,8 kilo broeikasgassen en de hoeveelheid water van een maand lang 6 minuten douchen. Bijkomende problemen zijn mestoverschot, milieuvervuiling door stikstof, fosfaat en bestrijdingsmiddelen en sloop van bossen en regenwouden. Niet handig, zo’n enorme ecologische voetafdruk. Vooral als je weet dat in 2050 de vraag naar vlees wereldwijd 70% hoger zal liggen dan nu.
Minder vlees eten levert al snel veel milieuwinst op door het verminderen van brandstofverbruik, waterverbruik, landverbruik, uitstoot van broeikasgassen en milieuvervuiling. Westhoek et al. (2014) toont aan dat als we de Europese consumptie van vlees halveren, de vleesindustrie 40% minder stikstof zal uitstoten (wat leidt tot betere lucht- en waterkwaliteit), 25-40% minder broeikasgassen zal uitstoten en dat er 23% minder akkerland nodig is voor voeding binnen Europa.
Heeft individuele gedragsverandering impact?
Dat zijn mooie cijfers, maar in je eentje maak je ook al verschil! Door bijvoorbeeld per week 100 gram minder vlees te eten, verlaag je de broeikasgassenuitstoot van je voedingspatroon al met 7 tot 10 procent, omdat peulvruchten als vleesvervanger het klimaat 20x minder belasten dan vlees. Je kan hiervoor structureel je porties verkleinen of flexitariër worden en één of meerdere dagen helemaal geen vlees eten. Het zou kunnen dat bij kleine verschillen de veehouder gewoon iets meer naar het buitenland importeert, maar zodra er steeds meer individuen minder vlees eten, zal de veeindustrie minder opbrengen en de productie verlagen.
Minder vlees is beter voor je gezondheid
Vlees bevat nuttige voedingsstoffen – zoals eiwit, vitamines A en B12, foliumzuur en ijzer, maar bevat ook slechte stoffen, zoals verzadigd vet. En doordat dieren gevoerd worden met voer dat arsenicum, vergaan vlees en antibiotica bevat, krijgen wij dat ook allemaal binnen.
Hoe meer vlees je eet, hoe meer kans je krijgt op ziektes. Wetenschappers, die in 2012 alle gepubliceerde onderzoeken over dit onderwerp evalueerden, zagen steeds terug dat een vegetarisch dieet of een met minder vlees de kans op ziektes significant verkleint. Vooral hart- en vaatziekten en diabetes. Mensen die minder of geen vlees aten waren simpelweg gezonder.
Als je meer dan 100 gram bewerkt vlees of rood vlees per dag eet, zorgt dat voor een 15% hoger risico op diabetes type 2, 10% hoger risico op darmkanker en 20% hoger risico op longkanker. Boven de 100 gram per dag heb je al een 10% hoger risico op een beroerte (herseninfarct of hersenbloeding). Gek eigenlijk, want in Nederland eten we alleen al tijdens het avondeten vaak meer dan 100 gram vlees per persoon.
Welk vlees moet ik minder eten?
Bewerkt vlees is vlees dat bijvoorbeeld gerookt, gezouten of gedroogd is of waaraan conserveermiddelen zijn toegevoegd, zoals gemalen, gepaneerd, gemarineerd en gekruid vlees. Voorbeelden zijn alle vleeswaren als broodbeleg, zoals boterhamworst, ham, kipfilet, salami, spek en paté, maar ook gehakt, worst, saucijsjes, gepaneerde schnitzel, knakworst, gekruide filetlapjes, gehakt, hamburgers en kipburgers.
Veel mensen denken bij rood vlees aan rosbief en biefstuk. Rood vlees is echter al het vlees van zoogdieren. Dus zowel rundvlees, varkensvlees, geitenvlees en lams- of schapenvlees. Vlees dat van gevogelte komt, zoals kip of kalkoen, wordt wit vlees genoemd. Door minder vlees te eten of dit vaker te vervangen door peulvruchten en noten verlaag je het risico op verschillende ziekten.
Hart- en vaatziekten
Lijd je al aan hart- en vaatziekten en slik je pillen tegen een hoge bloeddruk? Goed nieuws. Een onderzoek van Esselstyn, Ellis, Medendorp, Crowe (1995) liet zien dat zelfs een groep van patiënten met zulke serieuze hartziektes dat ze al niet meer in aanmerking kwamen voor reguliere operaties, hun leven konden verlengen door ververlagende medicijnen te slikken en hun dieet aan te passen. In het plantaardig dieet stopten ze met het eten van vlees, zuivel, eieren, olie, vet en verwerkt voedsel. Hoewel verwacht werd dat ze vanwege de ernst van hun ziekte snel dood zouden gaan, waren er 20 jaar na de start van het experiment nog 14 patiënten in leven. Van de 17 patiënten die meer dan 2 jaar het dieet volgden, waren er 8 die herstelden van hun ziekte. Na 10 jaar stopten 5 patiënten met hun dieet. Zij rapporteerden daarna 10 infarcts, terwijl de 6 anderen geen enkele problemen ondervonden.
Hoe minder vlees eten voor minder hart- en vaatziekten zorgt? Endotheelcellen aan de binnenkant van onze aders produceren stikstofoxide dat ervoor zorgt dat ons bloed goed blijft stromen. De aders kunnen uitzetten tijdens inspanning, vet kan niet goed plakken aan de aderwand en er ontstaan minder ontstekingen. Een dieet gebaseerd op dierlijk en verwerkt voedsel maakt deze cellen kapot, terwijl een plantaardig dieet deze cellen weer opbouwt.
Geen vlees eten..
De Gezondheidsraad zegt dat een vegetarisch eetpatroon, in vergelijking met een niet-vegetarisch eetpatroon, de kans op hart- en vaatziekten verkleint. Bovendien heeft iemand die 50 gram bewerkt vlees per dag (of meer) eet, 18% meer kans op darmkanker dan iemand die geen bewerkt vlees eet. Dat komt zeer waarschijnlijk door heemijzer, dat zorgt voor meer – waarschijnlijk kankerverwerkkende -nitrosaminen. Helemaal stoppen met vlees zou dus een goed idee zijn.
..of minder vlees eten?
Maar zomaar helemaal stoppen met het eten van vlees roept waarschijnlijk onprettige gevoelens (cognitieve dissonantie) bij je op, weerstand vanuit je omgeving (vooral van degene(n) met wie je de warme maaltijd deelt) en beperkt de kans dat je het ook volhoudt. En dat geldt ook voor mij. Daarom stel ik voor dat we samen proberen minder vlees te gaan eten en de komende maand ons focussen op het advies van het Nederlands Voedingscentrum. Zij stellen ook dat minder vlees eten gunstig is voor je gezondheid en het milieu. Daarom geven zij het advies om per week niet meer dan 500 gram onbewerkt vlees te eten, waarvan maximaal 300 gram rood vlees.
Prima idee, want volgens de wetenschap zorgt dit advies ervoor dat we onder het maximum aan verzadigd vet komen en elimineren we het extra risico op hart- en vaatziekten. En hoewel een vegetarisch dieet het gunstigst is voor het milieu, kunnen we bijna dezelfde milieuverbetering behalen door de helft minder vlees te eten en zuivel te consumeren.
Aan de slag
Hopelijk heb ik je kunnen overtuigen dat minder vlees eten een goed idee is, want ik gun jou ook een goede gezondheid toe. Natuurlijk help ik je ook graag verder en heb ik beschreven hoe je minder vlees kan gaan eten in het Stappenplan voor mensen die minder vlees willen eten. Je leest in het stappenplan hoe je je porties kan minderen, wat gezonde en minder gezonde manieren zijn om vlees te vervangen, welke veganistische gerechten simpel en snel te maken zijn en welke mijlpalen je moet bereiken op weg naar een dieet dat je gezondheid, kracht en uithoudingsvermogen optimaliseert.
Lees het stappenplan voor mensen die minder vlees willen eten
Bronvermelding
- Biesalski, 2005
- Chai, van der Voort, Grofelnik, Eliasdottir, Klöss, Perez-Cueto, 2019
- Esselstyn, Ellis, Medendorp, Crowe (1995)
- McEnvoy, Temple & Woodside, 2012
- Post, 2012
- Sanchez-Sabate, Bandilla-Biones & Sabaté, 2019
- Voedingscentrum, 2020
- Voedingscentrum, 2020
- Walker, Rhubart-Berg, McKenzie, Kelling & Lawrence, 2005
- Westhoek, Lesschen, Rood, Wagner, De Marco, Murphy-Bokern, Leip, Grinsven, Sutton & Oenema, 2014
Een gedachte over “Het bewijs dat minder vlees eten goed voor je is”
Reacties zijn gesloten.