Doet een guilty pleasure ons goed of kwaad?

Guilty pleasures, we hebben ze allemaal. Maar doet een guilty pleasure ons goed of kwaad? Hier deel ik wat de wetenschap erover zegt én deel ik mijn eigen guilty pleasure-muziek.

Wat is een guilty pleasure?

Een guilty pleasure is iets dat plezier, maar ook een schuldgevoel met zich meebrengt. Iets wat laag in aanzien staat, niet aan iemands norm voldoet. Iets zien als guilty pleasure is dus een vorm van zelfkritiek (Reid, 2022).

Ook is een guilty pleasure vaak iets wat deel uitmaakt van populaire cultuur. Voorname mensen – in het Engels zit het al in de naam; dinstinguished – proberen zich vooral te onderscheiden middels voorliefde voor elitaire kwaliteitscultuur. Oftewel houden ze zich bezig met dingen die getuigen van goede smaak. Als ze dan toch iets van de massa leuk vinden – een reality serie, kindersnoep of popmuziek – dan geeft dat hen een schuldgevoel of minstens een gevoel van inconsistentie.

Guilty in guilty pleasures

Guilty pleasures kunnen een bron zijn van plezier en wel of niet daadwerkelijk een schuldgevoel oproepen (Cooke, 2019). Bij guilty pleasure muziek is dat vaak zo. Men schaamt zich dan vaak dat ze bepaalde muziek leuk vinden. Maar dat komt dan niet door de inhoud of vorm van de muziek zelf, maar omdat die teveel van hun norm afstaat. Bijvoorbeeld mensen die normaliter indie/ alternative rockmuziek waarderen — experimenteel en geproduceerd door kleine onafhankelijke platenlabels of door musici zelf — zijn vaak geen liefhebbers van commerciële muziek voor de massa.

Iedereen heeft guilty pleasures: specifieke televisieseries, YouTube- of podcastkanalen, artiesten of liedjes dat zij niet kenmerkend vinden voor henzelf. Omdat ze vinden dat ernaar kijken of luisteren niet van goede smaak getuigt of omdat de inhoud of vorm niet binnen hun waarden en normen past. Hetzelfde geldt voor voedsel dat men als guilty pleasure aanduidt. Iemand kan het bijvoorbeeld heel erg belangrijk vinden om gezond en eerlijk geproduceerd te eten, maar kan een chocoladereep echt niet weerstaan.

Is toegeven aan een guilty pleasure slecht of ongezond?

Guilty pleasures zijn precies vanwege het plezier wat men eraan beleeft juist vaak de moeite waard (Cooke, 2019). Het slechte van guilty pleasures zit echt in ons hoofd. Een liedje uit het Foute Uur is echt niet inherent slecht, anders werd het niet zo vaak aangevraagd. Een stuk chocolade eten is ook echt niet slecht. Want iemand beoordeelt zelf dat dat stuk ongezond is. En bestempelt het daarom als guilty pleasure. Terwijl iemand anders datzelfde stuk chocolade prima in zijn gebalanceerde dieet vindt passen. En weer een ander er niet eens over nadenkt als iets slechts, omdat hij gezond eten veel minder belangrijk vindt.

Een ander bewijs dat het slechte van guilty pleasures in ons hoofd zit is het onderzoek van Bastian, Jetten & Stewart (2012). Na het ervaren van pijn zijn mensen die een sterk rechtvaardigheidsgevoel hebben eerder geneigd zich met een guilty pleasure te belonen, omdat ze vinden dat ze die verdiend hebben. Omdat ze net onrechtvaardige pijn hebben doorstaan, hoeven ze zich minder schuldig te voelen over hoe ze die pijn verzachten.

De duidelijkste reden dat we ons niet (zouden moeten) laten tegenhouden door onze classificatie als guilty pleasure, is dat duizenden mensen per dag op social media delen dat ze iets doen wat volgens hen van slechte smaak getuigt of niet bij hun normen past. Terwijl als we ons daadwerkelijk schuldig zouden moeten voelen of ons zouden moeten schamen dit natuurlijk nooit wereldkundig zouden maken. Toch beleven hashtags als #guiltypleasures en #sorrynotsorry hoogtij. Dat komt omdat de gebruikers van de hashtags hun gedrag inconsistent aan hun normen legitimeren door het gebruik van de hashtag. De classificatie guilty pleasure praat de consumptie goed (Szalai, 2013).

Hitster Guilty Pleasures

Guilty pleasure muziek is een categorie apart. Zoals ik al noemde, voelen mensen zich niet schuldig, hoogstens inconsistent, wanneer ze een guilty pleasure-liedje luisten. Het Foute Uur van QMusic is zo populair dat je er nu zelfs non-stop naar kunt luisteren. Ook is het spelletje Hitster Guilty Pleasures superpopulair.

De originele Hitster is een hit onder mijn vrienden én familie. Hoewel ik dacht dat ik nooit zou kunnen winnen, omdat ik namen van liedjes en artiesten nauwelijks onthoud, heb ik toch al enkele keren gewonnen. Het gaat namelijk toch vooral om het raden van het juiste jaartal. Voor het spelen heb je de kaartjes uit het bordspel nodig en de gratis Hitster-app op je telefoon. Gegarandeerd plezier met de Hitster spellenserie!

Eurovisie Songfestival: fout of goed?

Mijn nieuwste guilty pleasure-liedje is Europapa van Joost Klein. Hoewel ik niet echt hou van happy hardcore of eurodance vind ik dit liedje echt geniaal in elkaar zetten. Al sinds de eerste keer dat ik het hoorde bleef het melodietje in mijn hoofd zitten.

Deze uptempo oorwurm is in de stijl van het nummer dat vorig jaar publieksfavoriet was. Ook van mij. Cha Cha Cha van Käärijä gaat “over een gewone man die de hele week werkt en wacht tot hij zijn piña colada kan drinken. Dan komt hij los, danst hij zijn eigen chachacha en is hij niet meer bang voor de wereld” zei de Nederlandse achtergronddanser. Helaas vond ik de andere muziek van deze artiest niet zo boeiend. Zelfde gold voor Voyager met Promise — ook van het Eurovisie Songfestival 2023.

Eurovision Zumba dance

Het derde liedje van Eurovisiesongfestival 2023 dat lang als guilty pleasure in mijn muzieklijsten stond was Trenulețul (Folklore & rock-and-roll). Het geeft me veel positieve energie. Dit nummer van Zdob şi Zdub & Advahov Brothers was bovendien perfect voor een Folklore-Zumbadans. Zoals je misschien al uit andere blogs weet, ben ik fan van Zumba Fitness. Dit is sporten met Zuid-Amerikaanse danspasjes op Zuid-Amerikaanse muziek.

In maart 2024 heb ik opnieuw een Zumbadans op een nummer van het Songfestival gemaakt, namelijk La Noia. Hoewel de Italiaanse Angelina Mango zingt over verveling, merk je dat niet aan de muziek. Ik krijg van deze Cumbia della Noia juist energie. Ik heb de dans opgenomen, zodat ander Zumbafans hem kunnen gebruiken in hun fitnessroutine. Met en zonder de traditionele rok, zodat je de traditionele cumbia-zumbapasjes beter kan zien. Het is geen perfecte video en geen perfecte dans, maar het gaat om het plezier en het bewegen natuurlijk ?.

^Cumbia Zumbadans op La Noia van Angelina Mango