Hoe perfectionisme ons tegenhoudt en hoe je dit oplost met fear-setting

In deze blog lees je hoe perfectionisme ons weerhoudt onze dromen waar te maken en hoe je dit oplost met fear-setting. Vaak ziet men perfectionisme als iets goeds, maar het kan ons weerhouden onze doelen te bereiken en vooral ook om onze dromen waar te maken. Zoals alles in het leven kent perfectionisme een keerzijde. In deze blog lees je hoe perfectionisme ons weerhoudt en – het belangrijkst – hoe je dit zelf kan oplossen.

De negatieve kant van perfectionisme

Wetenschappers ondercheiden positief van negatief perfectionisme op basis van hun resultaat. Positief perfectionisme definieren ze als de lat hoog leggen en een georganiseerd persoon zijn.  Kanten & Yesiltas’ onderzoek (2014) toont aan dat positief perfectionisme ook een positief effect heeft op werkbestrokkenheid en psychisch welzijn. Psychisch welzijn houdt in dat je positieve emoties en zelfvertrouwen hebt, geen negatieve emoties hebt, doeltreffend bent en het leven in zijn algemeen positief beoordeelt. Negatief perfectionisme kenmerkt zich door bezorgdheid over fouten, twijfels over het ondernemen van actie en druk voelt van ouders of coaches (vanuit zowel kritiek als verwachtingen). Negatief perfectionisme heeft een slecht effect op psychisch welzijn en daarom ook op emotionele uitputting.

Verhouding tussen positief en negatief perfectionisme

Het is niet dat we als individuen altijd één soort perfectionisme kennen of juist altijd allebei de soorten. In feite bepaalt verhouding tussen die twee hoe je terecht komt. Een onderzoek liet zien dat wanneer atleten hoog op positief perfectionisme scoren, ze vaak laag scoren op negatief perfectionisme  (Terry-Short, Owens, Slade & Dewey, 1995). Dit terwijl mensen met een eetstoornis vaak op beide schalen hoog scoren (Terry-Short, Owens, Slade & Dewey, 1995). Dit bevestigt dat de lat hoog leggen nuttig is, terwijl bezorgd zijn over het maken van fouten, druk voelen en twijfels over het ondernemen van actie niet behulpzaam zijn. 

Persoonlijk denk ik dat veel mensen beide trekken hebben en dat dat de reden is van het hoge aantal burn-outs in West-Europa. Howel de wetenschap ons hints geeft, is dit nog niet goed onderzocht (Madigan, Stoeber & Passfield, 2019).

Faalangst weerhoudt ons van onze dromen

Ik ervaar eigenlijk geen druk van anderen en maak me steeds minder druk om het maken van fouten. Toch ervaar ik ook de negatieve kant, soms twijfel ik toch om actie te ondernemen om te bereiken wat ik wil. Maar waarom? Sagar & Stoeber’s onderzoek (2009) toont dat hoe meer positief perfectionisme iemand heeft, hoe minder angst voor schaamte hij heeft en hoe meer positieve gevoelens hij heeft na succes. En hoe meer negatief perfectionisme, hoe meer angst voor schaamte en vernedering en hoe negatiever hij zich voelt nadat iets mislukt. Perfectionisme maakt ons bang om te falen en dat is waarom de meeste van ons wachten met actie te ondernemen of twijfelen aan wat we moeten doen. Vooral als het gaat om te bereiken waar we het meeste van dromen.

Fouten als feedback zien, is dat de oplossing?

Negatief perfectionisme maakt ons harde werkers en pleasers. Het maakt ons kritisch en zorgt ervoor dat we in zwart-wit denken en dingen persoonlijk opvatten. De meest verlammende overtuiging die we hebben is dat tegenslagen en ongewenste resultaten betekenen dat we gefaald hebben. Alle ‘glas halfvol’-mensen vertellen ons vrolijk dat we fouten niet als ongewenst resultaat moeten zien, maar als feedback. En dat we een optimalist moeten worden in plaats van een perfectionist. We moeten niet naar de beste oplossing zoeken, maar naar de optimale oplossing binnen de tijd, energie, geld, netwerk, ruimte, enzovoort die we beschikbaar hebben. Dat zou ons vooruitbrengen in het leven. Makkelijker gezegd dan gedaan, nietwaar? 

De oplossing: fear-setting

Tim Ferris heeft een zeer goede strategie bedacht om perfectionisten te helpen te stoppen met uitstellen en hun dromen waar te maken. Hij noemt het fear-setting: je angsten te onderzoeken in plaats van doelen te stellen. Dit is wat je daarvoor moet doen:

1. Definieer eerst welke stap je nou eigenlijk uitstelt om je dromen waar te maken.
2. Definieer je angsten: waar ben je het meest bang?
3. Verzin manieren om te voorkomen dat deze dingen gebeuren.
4. Verzin manieren om je plannen te repareren als deze angsten alsnog waarheid worden. 
5. Wat heb je eraan als je het toch probeert, maar niet (helemaal) slaagt?
6. Wat zijn de emotionele, fysieke, financiële en andere kosten van het niet doen of uitstellen over 6 maanden, 1 jaar en 3 jaar?

Het is een goed idee om de antwoorden op deze vragen op te schrijven. Het zal je rust geven elke keer als je het terugleest. Hier vind je de link naar zijn Engelstalige presentatie tijdens TED. 

Waar wacht je nog op?

Stel jezelf de ultieme vraag: waar wacht je nog op? Als je bovenstaande fear-setting oefening hebt gedaan, weet je de antwoord op deze vraag en kan je met een gerust hart de eerste stap zetten. Herinner dat “een goede tijd ervoor” of goede timing niet bestaat wanneer het gaat om het waarmaken van je dromen! Alles wat ik je nog wil meegeven is “Ga ervoor! Als iemand het kan, dan ben jij het wel!” 

Omdat muziek je kan motiveren en je meer energie geeft voor een goede start is hier een inspirerende playlist. Je kan het! 

Accepteer cookies om de inhoud beschikbaar te maken.

PS help alsjeblieft anderen. Als je ze hoort dromen, ga zitten voor een serieus gesprek waarin je de stappen van hierboven doorloopt. Ze zullen je immens dankbaar zijn hiervoor!